कक्षा 9th बिहार बोर्ड Complete Course 2026

Categories: Class IX
Wishlist Share
Share Course
Page Link
Share On Social Media

About Course

👉🏻All Subjects Covered in This Course

✔️Mathematics

✔️Science

✔️Social Science

✔️English

✔️Hindi

✔️Sanskrit

✔️Urdu

👉🏻Recorded class

👉🏻UNLIMITED WATCH

👉🏻ALL NOTES

👉🏻BOARD PDF

👉🏻Doubt Class

👉🏻Chapter Wise Notes

👉🏻Question Bank Solution

👉🏻Chapter Wise Practice Set

👉🏻Chapter Wise Test

👉🏻Bilingual Class

👉🏻Previous Year Question Solution

Course Content

Class IX MATHEMATICS
📘 पाठ्यपुस्तक और अध्याय सूची कक्षा 9 गणित की पाठ्यपुस्तक में 15 अध्याय शामिल हैं: अध्याय सं. अध्याय का नाम (हिंदी में अनुवाद) 1 संख्या पद्धति (Number System) 2 बहुपद (Polynomials) 3 निर्देशांक ज्यामिति (Coordinate Geometry) 4 दो चरों वाले रैखिक समीकरण (Linear Equations) 5 यूक्लिड की ज्यामिति का परिचय (Euclid’s Geometry) 6 रेखाएँ एवं कोण (Lines and Angles) 7 त्रिभुज (Triangles) 8 चतुर्भुज (Quadrilaterals) 9 समान्तर चतुर्भुज एवं त्रिभुजों के क्षेत्रफल (Areas of Parallelograms & Triangles) 10 वृत्त (Circles) 11 रचनाएँ (Constructions) 12 हीरोन का सूत्र (Heron’s Formula) 13 पृष्ठीय क्षेत्रफल एवं आयतन (Surface Areas & Volumes) 14 सांख्यिकी (Statistics) 15 प्रायिकता (Probability) 📝 प्रत्येक अध्याय का संक्षिप्त विवरण संख्या पद्धति: पूर्णांक, अपूर्णांक, संजुक्त संख्या, वर्गमूल, वास्तविक संख्या के गुणधर्म बहुपद: बहुपदों का परिचय, जोड़, घटाव, गुणन, भाग, शून्य, स्थिरांक निर्देशांक ज्यामिति: बिंदुओं के निर्देशांक, X–Y अक्ष, दूरी सूत्र दो चर रैखिक समीकरण: दो अज्ञातों वाले रैखिक समीकरण, ग्राफ, हल यूक्लिड ज्यामिति परिचय: बिंदु, रेखा, रेखांश; पोस्टुलेट रेखाएँ और कोण: समांतर रेखाएँ, कोण के प्रकार, समकोण, पूरक/पूरक कोण त्रिभुज: त्रिभुजों के प्रकार, समानता, सम्मुख कोण चतुर्भुज: चतुर्भुजों के प्रकार, गुण, परिच्छेद क्षेत्रफल: समान्तर चतुर्भुज और त्रिभुज के क्षेत्रफल का गुणन संबंध वृत्त: केंद्र, त्रिज्या, व्यास, स्पर्शरेखा, चाप, कोण रचनाएँ: झुकाव, समकोण द्विभाजक, समान्तर रेखाएं (ruler & compass constructions) हीरोन सूत्र: त्रिभुज के क्षेत्रफल हेतु सूत्र पृष्ठीय क्षेत्रफल और आयतन: घन, गोला, बेलन, शंकु क्षेत्र और आयतन का अध्ययन सांख्यिकी: डेटा संग्रहण, तालिका, ग्राफ, माध्य, माध्यिका, मोड प्रायिकता: सरल प्रायिकता की अवधारणा और प्रयोग 📌 अध्ययन की रणनीति पाठ एवं अभ्यास: प्रत्येक अध्याय के अंत में दिए गए सभी अभ्यास प्रश्न हल करें; उदाहरण: अध्याय-11 के दो अभ्यास गणितीय सिद्धांत: ज्यामिति में पोस्टुलेट्स, त्रिकोण के प्रमेय और वृत्त सम्बंधित प्रमेय खास ध्यान दें। निर्देशांक और रैखिक समीकरण: ग्राफ पर अभ्यास करके समझ पुख्ता करें। mensuration & Statistics: व्यावहारिक समस्याएं और डेटा से सम्बंधित प्रश्नों पर जोर दें। ऑनलाइन संसाधन: उपलब्ध PDF नोट्स, उदाहरण व मॉडल प्रश्नों से समझ को गहरा बनाएं परीक्षा पूर्व तैयारी: पिछले वर्षों के प्रश्नपत्र व मॉडल पेपर समय पाबंदी के साथ हल करें। ✅ पूरा पाठ्यक्रम सारांश अध्याय सं. 1–4: बुनियादी अंकगणित एवं बीजगणित अध्याय सं. 5–11: ज्यामिति एवं रचनाएँ अध्याय सं. 12–13: क्षेत्रमिति एवं आयतन अध्याय सं. 14–15: सांख्यिकी और प्रायिकता

Class IX SCIENCE
📝 परीक्षा संरचना कुल अंक: 100 थ्योरी: 80 अंक प्रायोगिक (विज्ञान प्रयोगशाला): 20 अंक 🔬 विषयवार अध्याय सूची एवं मुख्य विषय 🧪 रसायन विज्ञान (Chemistry) – अध्याय 1–4 हमारे आस-पास के पदार्थ क्या हमारे आसपास के पदार्थ शुद्ध हैं परमाणु एवं अणु परमाणु की संरचना 🧬 जीव विज्ञान (Biology) – अध्याय 5–7, 13–15 जीवन की मौलिक इकाई ऊतक जीवों में विविधता हम बीमार क्यों होते हैं प्राकृतिक संपदा खाद्य संसाधनों में सुधार ⚙️ भौतिक विज्ञान (Physics) – अध्याय 8–12 गति बल और गति के नियम गुरुत्वाकर्षण कार्य और ऊर्जा ध्वनि 📋 तैयारी के प्रमुख बिंदु समझ पर जोर दें: याद करने से बेहतर अवधारणा पर पकड़ रखें। प्रायोगिक अभ्यास: प्रयोगशाला विधियों में महारत बनाएं (20 अंक)। प्रश्न-पत्र अभ्यास: पिछले सत्रों के पेपरों से थ्योरी भाग तैयार करें। विशेष विषयों को ध्यान से पढ़ें: जैसे ‘ध्वनि’, ‘ऊतक’, ‘परमाणु संरचना’ आदि — ये अक्सर परीक्षा में पूछे जाते हैं ✅ अध्याय सारांश तालिका विषय अध्याय संख्या अध्याय शीर्षक (सारांश) रसायन विज्ञान 1–4 पदार्थ, शुद्धता, परमाणु, परमाणु संरचना जीव विज्ञान 5–7, 13–15 कोशिका, ऊतक, संगठन, रोग, संसाधन, खाद्य संसाधन भौतिक विज्ञान 8–12 गति, बल, गुरुत्वाकर्षण, ऊर्जा, ध्वनि 🧭 अध्ययन सुझाव पाठ्यपुस्तकों का उपयोग: बिहार बोर्ड/NCERT की किताबों से अध्याय समझें खास फोकस के विषय: रसायन विज्ञान: संश्लेषण, अणु-परमाणु की समझ भौतिक विज्ञान: गति, बल, ऊर्जा और ध्वनि प्रवाह जीव विज्ञान: कोशिका, ऊतक, संसाधनों का संरक्षण प्रैक्टिकल डेमोंस्ट्रेशन: प्रयोगशाला विधियाँ और प्रयोग करें — मूल्यांकन इसी से होता है। नियमित परीक्षण: समयबद्ध प्रयास, MCQ और वर्णनात्मक दोनों को शामिल करें।

Class IX SOCIAL SCIENCE
📑 परीक्षा संरचना कुल अंक: 100 थ्योरी: 80 अंक प्रायोगिक / प्रोजेक्ट (Disaster Management): 20 अंक 🗺️ इतिहास (History) – कुल 8 अध्याय (8 Topics) भौगोलिक खोजें अमेरिकी स्वतंत्रता संग्राम फ्रांस की क्रांति विश्व युद्धों का इतिहास जर्मनी में नाज़ीवाद का उदय आदिवासी समाज और उपनिवेशवाद विश्वशांति के प्रयास कृषि और खेतिहर समाज 🏞️ भूगोल (Geography) – कुल 9 अध्याय भारत की स्थिति एवं विस्तार भौतिक स्वरूप: संरचना और उच्चावच अपवाह स्वरूप (ड्रेनेज पैटर्न) जलवायु प्राकृतिक वनस्पति एवं वन्य जीवन जनसंख्या भारत के पड़ोसी देश मानचित्र अध्ययन क्षेत्रीय अध्ययन 🛡️ आपदा प्रबंधन (Disaster Management) – 4 अध्याय आपदा प्रबंधन: परिचय मानवजनित आपदाएँ (नाभिकीय, जैविक, रासायनिक) सामान्य आपदाएँ: निवारण एवं नियंत्रण समुदाय आधारित आपदा प्रबंधन 🏛️ राजनीति विज्ञान (Political Science) – 6 अध्याय लोकतंत्र का क्रमिक विकास “लोकतंत्र क्या और क्यों?” संविधान निर्माण चुनावी राजनीति संसदीय लोकतंत्र की संस्थाएँ लोकतांत्रिक अधिकार 💰 अर्थशास्त्र (Economics) – 6 अध्याय “बिहार के एक गाँव की कहानी” मानव एवं संसाधन गरीबी बेरोज़गारी कृषि, खाद्य सुरक्षा एवं गुणवत्ता कृषक मजदूर ✅ सम्पूर्ण पाठ्यक्रम सारांश विषय अध्याय संख्या विषय सूची इतिहास 1–8 उपरोक्त 8 महत्वपूर्ण अध्याय भूगोल 1–9 भारत का भूगोल, मानचित्र अध्ययन आपदा प्रबंधन 10–13 प्रबंधन की रूपरेखा एवं अभ्यास राजनीति विज्ञान 1–6 लोकतंत्र, संविधान, चुनाव आदि अर्थशास्त्र 1–6 गाँव की अर्थव्यवस्था, संसाधन आदि 🧭 तैयारी के सुझाव पाठ्यपुस्तक आधारित अध्ययन: बिहार बोर्ड/NCERT द्वारा प्रकाशित सामाजिक विज्ञान की किताबें अध्ययन करें अध्यायवार नोट्स: प्रत्येक पाठ के प्रमुख बिंदुओं और महत्वपूर्ण शब्दावली पर ध्यान दें। मानचित्र कौशल: भूगोल और इतिहास में मानचित्र आधारित सवालों का अभ्यास करें। प्रोजेक्ट / प्रायोगिक कार्य: Disaster Management पर प्रोजेक्ट तैयारी करें और वास्तविक जीवन से जुड़े केस स्टडी पर काम करें।

Class IX ENGLISH
📝 Exam Structure Total Marks: 100 Theory Paper: 80 marks Project/Practical (Disaster Management): 20 marks Paper duration: 3 hours, typically structured as objective questions, short answers, and long answers . 📘 Subject-wise Chapters (Theory 80) 1. History (8 chapters) Geographical Discoveries The American Struggle for Independence The French Revolution History of the World Wars The Rise of Nazism in Germany Tribal Societies and Colonialism Peace Efforts Worldwide Agriculture and Agrarian Society 2. Geography (9 chapters) India’s Location & Extent Physical Features: Structure & Relief Drainage Patterns Climate Natural Vegetation & Wildlife Population India’s Neighbouring Countries Map Work / Cartography Regional Studies 3. Political Science (Civics) (6 chapters) Evolution of Democracy What is Democracy and Why Democracy Constitution-Making Electoral Politics Institutions of Parliamentary Democracy Democratic Rights 4. Economics (6 chapters) The Story of a Village in Bihar (“Palampur Story” style) People as a Resource Poverty Unemployment Agriculture, Food Security, and Quality Agricultural Labourers 5. Disaster Management (4 chapters) Introduction to Disaster Management Disasters Due to Human Errors: Nuclear, Biological & Chemical Common Disasters: Prevention & Control Community-Based Disaster Management 📊 Evaluation Format Section Question Type Marks Objective (MCQs) Mixed across all units ~40 marks Short Answer Questions From History, Geo, Civics, Eco ~24–30 marks Long Answer Questions All subjects ~10–16 marks Theory Total — 80 marks Project / Practical Work Based on Disaster Management 20 marks Grand Total — 100 marks 🎯 Preparation Tips History: Focus on familiarity with causes, impacts, and timelines (e.g., American Revolution, World Wars). Geography: Understand physical features, climate patterns, and map skills. Civics: Grasp basic democratic processes, constitutional provisions, and rights. Economics: Relate concepts like poverty and food security to everyday life. Disaster Management: Build hands-on project skills—case studies, mitigation strategies, and community integration. Practice with Model Papers: Complete full-length tests under timed conditions to master the balance of objective and descriptive sections . ✅ Quick Review Table Subject Chapters Emphasis History 8 Revolutions, Wars, Colonialism Geography 9 India's physical & regional features Civics 6 Democracy, Constitution, Elections Economics 6 Village life, Poverty, Agriculture Disaster Management 4 Prevention, Community Projects

Class IX HINDI
📘 पाठ्यपुस्तकें गोधूली भाग 1 (Godhuli Bhag 1) गद्य खंड – 12 पाठ: कहानी का प्लॉट भारत का पुरातन विश्वविद्यालय: नालंदा प्रेम‑गीत का मर्म लाल पान की बेगम भारतीय सिनेमा: मूक फिल्मों से सावाक फिल्मों तक अहिल्या टॉलस्टॉय के घर में पर्यावरण—हमारे देश कल्पना निबंध सूखी नदी का पुल विदेश में देश‑देह पद्य खंड – 12 कविताएँ: रैदास के पद मंझन के पद गुरु गोबिंद सिंह के पद पलक पाँवड़े (हरिऔध) मैं नीर भरी दुःख की बदली (महादेवी वर्मा) आ रही रवि के सवारी (हरिवंश राय बच्चन) पूरा हिन्दुस्तान मिलेगा (केदारनाथ अग्रवाल) मेरा ईश्वर (लीलाधर जगूड़ी) रूको बच्चों (राजेश जोशी) निम्न की मौत (विजय कुमार) समुद्र (सीताकांत महापात्र) कुछ सवाल (पाब्लो नेरुदा) वर्णिका भाग 1 (Varnika Bhag 1) – 7 पूरक पाठ: बिहार का लोकगायन बिहार की संगीत साधना बिहार में नृत्यकला बिहार में चित्रकला मधुबनी की चित्रकला बिहार में नाट्यकला बिहार का सिनेमा संसार 📝 व्याकरण और लेखन (Grammar & Composition) अपठित गद्यांश (Unseen passage comprehension) रचना लेखन: निबंध लेखन (200–250 शब्द) पत्र लेखन (औपचारिक/अनौपचारिक) संवाद अनुच्छेद लेखन व्याकरण: लिंग, वचन, काल, वाच्य ‘ने’ कारक का क्रिया पर प्रभाव वाक्य परिवर्तन, समास, संधि विशेषण, पर्यायवाची व विलोम शब्द एक शब्द में शब्दावली, मुहावरे 🧾 अंक वितरण (Marks Distribution) घटक अंक गद्यांश (Unseen Passage) 20 रचना लेखन (Composition) 15 (निबंध 10 + पत्र/संवाद 5) व्याकरण (Grammar) 15 पाठ्यपुस्तक: गद्य + पद्य 40 (20 + 20) पूरक पुस्तक (वर्णिका) 10 कुल 100 ⏰ परीक्षा पैटर्न कुल प्रश्न: लगभग 100 प्रश्न MCQ (वस्तुनिष्ठ): 50 प्रश्न चुनना; कुल 50 अंक वर्णनात्मक प्रश्न: लगभग 50%; इनमें से 50% प्रश्न हल करें 🎯 तैयारी के सुझाव हर पाठ का सारांश लिखें – केंद्रीय विचार, पात्र, भाव, कठिन शब्द याद रखें। व्याकरण अभ्यास – वाक्य परिवर्तन, Sandhi–Samaas, ‘ने’ कारक, मुहावरे का अभ्यास करें। अपठित भाग – तेज पढ़ने और मुख्य बिंदु समझने की अभ्यास करें। रचना लेखन – समयबद्ध तरीके से निबंध, पत्र, संवाद लिखें। MCQ अभ्यास – ऑब्जेक्टिव टॉपिक से प्रश्न हल करें। मॉडल पेपर्स – NCERT / बोर्ड मॉडल पेपर्स से आत्मविश्वास बढ़ाएं

Class IX SANSKRIT
📚 1. प्रमुख पाठ्यपुस्तक: संस्कृत पीयूषम् भाग 1 कुल अध्याय: 15 ईशस्तुति लोभविष्टः चक्रधरः यक्ष‑युधिष्ठिर संवाद चत्वारो वेदाः संस्कृतस्य महिमा संस्कृतसाहित्ये पर्यावरणम् ज्ञानं भारः क्रियां विना नीतिपधानिः बिहारस्य संस्कृतिकं वैभवम् ईद‑महोत्सवः ग्राम्यजीवनम् वीर कूँवर सिंहः किशोराणां मनोविज्ञानम् राष्ट्रबोधः विश्ववन्दिता वैशाली 📘 2. पूरक पुस्तक: पीयूषम् द्रुतपाठय भाग 1 कुल अध्याय: 21 सरस्वती‑वन्दना संस्कृत‑भाषा प्रार्थना यत्तं विना न रत्नम् विदुला‑पुत्र संवादः सम्पूर्णविश्वरत्नम् लोकगीतम् अमृतं बालभाषितम् प्रभात‑वर्णनम् नायं छागः प्रयाणगीतम् महात्मा गाँधी भारतीयप्रजातन्त्रम् संस्मरणम् धर्मेषु भावः समानः समेषाम् बिहारो विहारे सदा रोचताम् वः लौहस्य तुला ज्ञानेन शोभते किल कुरुक्षेत्रम् प्रहेलिका ग्रन्थकाराः ✍️ 3. व्याकरण मुख्य व्याकरणिक विषय: वचन एवं धातु रूप कारक‑विभक्ति प्रणालियाँ उपसर्ग एवं प्रत्यय प्रक्रियाएँ संधि नियम समास नियम (ये NCERT/बिहार बोर्ड द्वारा निर्धारित हैं) 📝 4. अनुवाद और लेखन पाठ्यक्रम में निम्नलिखित वर्णनात्मक कार्य शामिल हो सकते हैं: अनुवाद: संस्कृत ↔ हिन्दी लेखन: शब्दार्थ, वाक्य निर्मितियाँ लघु उत्तरीय प्रश्न: मुख्य अवधारणा और श्लोक इत्यादि 🧭 5. परीक्षा हेतु मार्गदर्शन प्रत्येक पाठ: मूल श्लोक/गद्यांश, शब्दार्थ, वाक्य–रचना, अर्थ व अनुवाद पर अच्छी पकड़ विकसित करें व्याकरण अभ्यास: विभक्ति, संधि, समास, धातु‑रूप आदि को निरंतर अभ्यास करें मॉडल प्रश्न पत्र और नोट्स: बोर्ड समाधान, बोर्डगुरु, अस्तित्व बोर्ड आदि प्लेटफार्मों से अध्यायवार नोट्स एवं मॉडल पेपर देखें ✅ पाठ्यक्रम सारांश खंड अध्याय संख्या पीयूषम् भाग 1 1–15 द्रुतपाठय भाग 1 1–21 व्याकरण विभक्ति, संधि, समास, धातु अनुवाद एवं लघु लेखन अनुवाद कार्य, शब्दार्थ

Class IX URDU
📘 نصابی کتابیں 1. Urdu Part – 1 یہ سرکاری NCERT/بی ایس ای بی کی مقررہ اردو لازمی کتاب ہے، جس میں کل تقریباً 24 سے 30 اسباق شامل ہیں، جن میں غزلیں، نغمات، کہانیاں اور مضامین شامل ہیں ۔ 2. Illumination Part – 1 (پرک اضافہ) یہ کتاب اردو زبان میں طلبہ کے ادبی تجربے کو مزید بڑھاتی ہے اور اس میں اضافی کئی نثر و نظم کے اسباق شامل ہیں ۔ 📝 امتحانی ڈھانچہ کل نمبر: 100 حصۂ اول (معروضی / MCQ): تقریباً 50 سوال، کل 50 نمبر حصۂ دوم (تفصیلی / سبجیکٹو): 50 نمبر نثر یا نظم کا سمجھ/تشریح قواعد (گرامر) کے سوالات ترجمہ (اردو ↔ ہندی) انشائيے، خط، درخواست، پیراگراف نویسی وغیرہ ماسٹر ماڈل پیپر 2025 کے مطابق یہی تقسیم جاری رہتی ہے ۔ 🖋️ سبجیکٹو حصہ - کانٹینٹ نثر و نظم کی تشریح کسی غزل یا نظم سے اقتباس کی تشریح، مطلب کا خلاصہ، تشریحِ الفاظ۔ گرامر (قواعد) الفاظ: صنف، عدد جملہ: فعلی/اسمیہ، سابقے/لاحقے ترکیب لفظی مترادفات/متضادات محاورات/اصطلاحات بنیادی ترکیبیں اور کلمات ترجمہ اردو سے ہندی یا ہندی سے اردو ترجمہ۔ رچنا نویسی انشائيہ (300–400 الفاظ کے قریب) رسمی/غیر رسمی خط درخواست پیراگراف یا مختصر مضمون 📋 امتحانی نمونہ سوالات MCQs: تمام ابواب سے 50 سوال تشریح و تشریح بازی: اقتباسات کی تفہیم گرامر: مثال: صنف کی تبدیلی، مترادف و متضاد کا استعمال ترجمہ: ایک سادہ بند فقروں کا ترجمہ انشائيہ یا خط وغیرہ: معاشرتی/ماحولیاتی موضوعات پر مضمون یا درخواست 🎯 امتحانی تیاری کے مشورے تمام اسباق باریک بینی سے پڑھیں: اہم لغات کی معنی و تشریح، مرکزی خیال اور موضوع سمجھیں। گرامر کا مستقل مشق کریں: سابقے، نحوی تراکیب، صنف/عدد کی تبدیلی اور مترادفات/متضادات پر عبور پائیں۔ مشق ترجمہ کریں: اردو ↔ ہندی کا روزانہ مشق کریں تاکہ تحریر مضبوط ہو۔ انشائيہ لکھیں: وقت مقرر کرکے مضمون، درخواست اور پیراگراف لکھنے کی عادت ڈالیں۔ پچھلے پیپرز اور ماڈل پیپرز حل کریں: NCERT/BSEB کے جاری کیے گئے نمونہ سوالات کو وقت پر مکمل کریں۔ ✅ خلاصہ حصہ مواد نمبر تقسیم MCQ (معروضی سوالات) تمام ابواب سے 50 بیان بازی و تشریح نثر، نظم، اقتباسات 15–20 قواعد (گرامر) Urdu grammar topics 15 ترجمہ اردو ↔ ہندی ترجمہ 5–10 رچنا نویسی مضمون/خط/درخواست وغیرہ 10–15 کل — 100

Student Ratings & Reviews

No Review Yet
No Review Yet